De ‘S’ op de borst van Superman betekent hoop, althans in Man of Steel die morgen in première gaat. Maar de letter symboliseert ook de hoop van Hollywood dat ze de superheld, die dit jaar zijn 75ste verjaardag vierde, weer relevant kunnen maken en daarmee opnieuw commercieel kunnen uitmelken.
Dat de nieuwe Superman-film een groot kassucces wordt, daar hoeft niemand aan te twijfelen. Zack Snyder (Watchman, 300) regisseert Man of Steel en het plot is afkomstig van David S. Goyer en Christopher Nolan (beide van de Batman-trilogie). Met Henry Cavill, Russel Crowe, Kevin Costner en Lawrence Fishburne heeft de film een sterrencast. (Een vervolg voor Man of Steel is alweer bevestigd)
Uitgemolken karakter
Maar Man of Steel is als bevredigende heruitvinding van de franchise bij voorbaat een mislukking, net als zijn voorgangers Superman Returns (2006), Superman III en IV (1983 en 1987). De fout die Hollywood consequent maakt is dat ze obsessief blijft bouwen op vergane glorie en ogenschijnlijk gegarandeerde successen met remakes, pre- en sequels. Kijk maar naar wat er nu in de bioscoop draait: The Hangover 3, Iron Man 3, Evil Dead, Fast & Furious 6 en Star Trek Into Darkness.
Superman (aka Clark Kent aka Kal-El) is al een compleet uitgemolken karakter dat sinds de jaren veertig al zo vaak schitterde op radio, televisie en in de bioscoop. Die glans is er wel af. En toch probeert Hollywood het alsnog. Maar waarom?
Saai saai saai!
De ‘Man van Staal’ is saai! Hij is veel te machtig om een echt interessant karakter te zijn. Want wie kan zich meten aan of identificeren met een oppermachtig wezen dat vliegt, onkwetsbaar is, lasers uit zijn ogen schiet en supersterk is? In de nieuwste film laten ze gelukkig zijn superbuikspreek- en superhypnosiskrachten achterwege.
In Man of Steel – maar ook in de stripboeken – krijgt de held het pas moeilijk als hij tegen schurken vecht die even sterk zijn of nog sterker. Daardoor worden de verhalen van Superman al snel grotesk en onrealistisch. Dat was prima in de simpelere dagen van het stripboek in de jaren ’30 maar nu verhalen steeds beter geschreven worden, werkt dat niet meer.
Superman is Superman niet meer
Vaak is de enige manier om het plot interessant te maken, Superman te verzwakken met bijvoorbeeld het gevreesde Kryptoniet. Het maakt de verhalen simpel en voorspelbaar. Zelfs de uitgever van Superman, DC Comics worstelt al jaren met het relevant houden van zijn bekendste personage.
Max Landis vatte een paar jaar geleden in 17 minuten al samen waarom Superman niet meer interessant is:
Daarom probeert Hollywood Superman nu interessant te maken door zijn achtergrondverhaal te veranderen. Maar ook daar gaan ze de mist in. In Man of Steel bestaat (volgens de geruchten) zijn thuisplaneet Krypton nog. Dat is een gigantische streep door wat hem als held definieert: een verweesd buitenaards wezen dat zijn nieuwe planeet eenzelfde lot als zijn thuisplaneet wil besparen en het daarom beschermt.
De held van een failliet Amerika
Voorstanders van een nieuwe Supermanfilm stellen dat – ondanks al zijn tekortkomingen als personage- de kracht van Superman is dat hij datgene symboliseert waar wij als mensen naar kunnen streven. Hij is dé Amerikaanse held en de belichaming van “waarheid, gerechtigheid en de Amerikaanse manier van leven”.
Maar ook deze Superman werkt niet meer. Zijn zwart-witte kijk op goed en kwaad is gedateerd. Hij heeft niet voor niets de bijnaam ‘boyscout’, wat toch echt geen geuzennaam is. Ook al beloven de filmmakers meer grijstinten in Man of Steel, we kennen allemaal al de achtergrond en de worstelingen van de Christus-achtige Superman als ‘God tussen de mensen’. Dat riedeltje horen we al sinds zijn geboorte in 1933.
Is Supermans “Amerikaanse manier van leven” daarnaast nog wel iets om na te streven? Op dit moment zijn de Verenigde Staten een land dat op zoek is naar een nieuwe (gemarginaliseerde) rol op het wereldtoneel, waar de politiek bitter verdeeld is, de schatkist leeg en waar het langzaam achter de wereld aanstruikelt op het gebied van onderwijs, infrastructuur en armoedebestrijding.
Vergeet Superman, er is meer te zien!
Er zijn veel relevantere en interessantere superhelden en stripboeken die de moeite waard zijn om te lezen en/of te verfilmen: Bijvoorbeeld Transmetroplitan (over de dystopische toekomst van onze mediacratie), Jimmy Corrigan, the Smartest Kid on Earth (over moderne eenzaamheid) en The Invisibles (over vechten tegen het systeem). Zelfs ‘oudjes’ Batman en Spider-man zijn relevanter.
Die laatste twee zijn inderdaad recentelijk verfilmd of staan alweer in de steigers. Maar deze superhelden slagen erin relevant te blijven. Batman gaat over één man tegen de wereld met alleen zijn intellect als wapen, die strijdt tegen zijn eigen innerlijke duisternis. Daarmee paste hij perfect bij de post 9/11-wereld. Spider-Man is een adolescent die worstelt met zijn plaats in de wereld en volwassen worden. Welke tiener leest of ziet niet graag dat er meer mensen kampen met angsten en onzekerheid? Wat al deze stripboeken en karakters met elkaar verbindt is dat ze herkenbaar en menselijk zijn.
Superman kan in principe alles en daarmee is hij meteen onnodig en gedateerd. Laat zijn karakter gewoon met pensioen gaan in Hollywood. Laat hem lekker vliegen in de stripboeken, daar komt hij tenminste nog tot zijn recht. En gun een origineel idee eens een kans op het grote scherm.
Trailer Man of Steel:
